آشنایی با بورس و مفاهیم آن/ کارایی های بورس کدامند؟ (قسمت اول)
بورس چیست؟ و خرید و فروش در بورس کالا چگونه است؟
برای شروع بکار در هر زمینهای نیاز
به یادگیری یک سری مفاهیم و اصطلاحات اولیه و پایهای وجود دارد و ما در این مقاله
قصد داریم به تبیین مسایل مربوط به خرید از بورس و آشنایی با مفاهیم آن بپردازیم.
بورس چیست؟
بورس، بازاری است که فرایند خرید و فروش در آن
شکل میگیرد؛ در کل بورس متصل کننده عرضه کنندگان و متقاضیان میباشد. از انواع
بورس میتوان به بورس ارز، بورس اوراق
بهادار و بورس کالا اشاره
کرد.
بورس ارز :
بازار بورس ارز یا Foreign
Exchange به بازاری گفته میشود
که در آن ارزها در مقابل یکدیگر معامله میشوند و به نوعی میزان ارزش آنها نسبت
به یکدیگر در این بازار موجب میشود این بازار پویا باشد. معاملات بازار بورس ارز
تا سال ۱۹۹۸ به صورت تلفنی انجام میشد و بعد از آن با به وجود آمدن نرمافزار Meta Trader بازار بهصورت عام گسترش یافت و از آن پس نحوه
برقراری ارتباط با بازار ارز در دنیا از طریق این نرمافزار صورت گرفت.
بازیگران قدیمی بورس ارز بانکها بودند، اما در حال حاضر شرکتهای بزرگ،
صادرکنندگان، واردکنندگان و مردم عادی نیز به بازار بورس ارز دسترسی داشته و در آن
به معامله میپردازند. البته باید یادآور شد که همچنان بانکهای مرکزی کشورهای
مختلف نقش اساسی را در این بازار ایفا میکنند و میتوانند تاثیرات مهمی را در این
بازار ایجاد کنند. بازار معاملات ارز با میانگین گردش معاملاتی تقریبا هفت تریلیون
دلار در روز، بزرگترین بازار تجاری جهان است. معامله ارز به معنی خرید همزمان یک
ارز و فروش ارز دیگر است و ارزها همواره بهصورت دوتایی معامله میشوند. مانند
یورو-دلار.
برعکس بازارهای سهام که مکان فیزیکی مشخصی دارند،
معاملات در بازار جهانی ارز در مکان خاصی متمرکز نشده است. در واقع بازار بورس ارز
یک بازار بین بانکی است که ارتباطات بین طرفین از طریق تلفن یا شبکه الکترونیکی
هدایت و کنترل میشود.
بازار بورس ارز دارای تفاوتهایی با دیگر بورسهاست. اولین تفاوت این است که در بازار بورس سهام شما با پرداخت مقداری پول، سهام یک شرکت را خریداری میکنید و مالک آن میشوید ولی در بازار بورس ارز اگرچه شما خرید و فروش میکنید ولی مالک آن ارز نیستید و در حقیقت سود و ضرری که از نوسان قیمت ارزها به دست میآورید بر سرمایه شما میافزاید.
بورس اوراق بهادار :
بورس
اوراق بهادار به معنای یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است، که در آن سهام شرکتها و
اوراق مشارکت، تحت ظوابط و مقررات خاص، مورد معامله قرار میگیرد.
بازار متشکل و رسمی است که در آن خرید و
فروش سهام شرکتها یا اوراق قرضه دولتی یا خصوصی تحت ضوابط معین انجام میشود.
مشخصه مهم آن حمایت قانونی از صاحبان پس اندازها یا سرمایههای راکد است. بورس
اوراق بهادار به معنای یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است، که در آن سهامهای شرکتها
و اوراق مشارکت، تحت ظوابط و مقررات خاص، مورد معامله قرار میگیرد. بورس مرجع
رسمی و مطمئنی است برای جذب سرمایه افراد و بخش خصوصی به منظور تأمین مالی پروژههای
سرمایه گذاری بلندمدت. در بازرگانی داخلی ایران اصطلاح بورس به بازارهای اختصاصی
کالاهای سرمایهای واسطهای یا مصرفی اطلاق میگردد که در یک محدوده جغرافیایی
واقع شده و تعداد زیادی از عناصر عمده فروشی و خرده فروشی آن کالای خاص را دارند
مانند بورس فرش در بازار تهران، بورس آهن و....
پیدایش بورس در دنیا با دو پدیده پیدایش شرکتهای سهامی با مسئولیت محدود و پیدایش شرکتهای سهامی عام مرتبط است.
در گذشته تجار زیاد خطر و زیان میدیدند و همواره به دنبال شریکی بودند که با آن سود وزیان خود را تقسیم کنند و هر کس بنا به سرمایهای که آورده در سود و زیان شریک شود. اما فرم تکامل یافته آن به صورت سهام عام بود یعنی سهام را به عموم مردم میفروخت و کار خود را با سرمایه مردم انجام میدهد. اولین کمپانی که از این روش استفاده کرد کمپانی هند شرقی بود که در تاریخ تجارت دنیا ثبت شد.
بورس کالا :
بورس کالا، بازار منسجمی است که تعداد زیادی از عرضهکنندگان، کالای خود را عرضه میکنند و
کالای مربوطه پس از بررسیهای کارشناسی و قیمتگذاری توسط کارشناسان بورس کالا، به
خریداران عرضه میشود.
در بورس کالا معمولاً کالاهای خام و فرآوری نشده مانند فلزات، پنبه، گندم، برنج و... داد و ستد میشوند. یکی از مزایای بورس کالا، حضور نهادهای نظارتی و تنظیمکننده بازار است که تمامی تولیدکنندگان، مصرفکنندگان و تجار کالا با حضور این نهادها، از مزایای قوانین و مقررات حاکم بر بورس برخوردار میشوند.
در بورس کالا، به طور منظم کالاهای مشخصی با روش های معینی برای فروش مورد معامله قرار میگیرند. در این بازار حوزههایی مانند رینگهای فلزات، پتروشیمی و معاملات مشتقه که فعلاً منحصر به معاملات آتی سکه طلا میباشد، در حال فعالیت هستند. این معاملات از طریق کارگزان منتخب بوسیله تعداد بیشماری عرضه کننده و متقاضی در حال انجام است.
ارکان بورس :
در قانون تأسیس بورس چهار رکن اصلی برای اداره امور
سازمان بورس تعیین گردیدهاند:
شورای بورس: وظیفه تعیین مقررات و همچنین نظارت بر حسن اجرای قوانین ومقررات
مربوط را دارد.
هیأت پذیرش اوراق بهادار: به منظور اخذ تصمیم نسبت به قبول یا رد اوراق بهادار در بورس یا حذف
آنها از لیست اوراق بهادار پذیرفته شده است.
سازمان کارگزاران بورس و دبیر کل: وظیفه آن ایجاد تسهیلات لازم جهت خرید و فروش اوراق
بهادار، نظارت بر انجام معاملات، مراقبت در حسن جریان امور و روابط بین کارگزاران
و مشتریان
هیأت داوری: این هیأت به اختلاف بین کارگزاران با یکدیگر و فروشندگان و خریداران
اوراق بهاداربا کارگزاران که از معاملات در بورس ناشی می شود رسیدگی میکند.
بر اساس ارزیابیهای تحلیلگران آهن اینفو، يكي از
مشكلات مهم در بازارهاي كالا نبود ساز و كار مشخص و تضمينهایي
است كه خريداران و فروشندگان در بازارهاي سنتي با آن مواجهاند. اما جدا از موارد
بالا نکته مهم، کارایی بالای بورس در امر خرید و فروش بین عرضه کننده و متقاضی میباشد
و باعث ایجاد آرامش و اطمینان در این بازار بزرگ میگردد. این خرید و فروش ها چه
در حجم خرده چه در کلان می بایست به هر دو گروه اطمینان دهد و با اعتماد به آمار و
اطلاعات خروجی سازمان بورس معاملات انجام بگیرد.
کارایی بورس :
-1 کسب سود : سهامداران از دو محل دریافت سود نقدی و افزایش قیمت سهام، سود بدست میآورند. به دلیل غیرقابل پیشبینی بودن رشد و افت قیمت سهام شرکتها، نمیتوان میزان سود احتمالی بورس را توضیح داد با این حال، در بورس پتانسیل زیادی برای کسب سود وجود دارد و به همین خاطر است که افراد بسیاری به سمت آن جذب میشوند. به دلیل وجود رابطه ریسک و بازده، احتمال ضرر سنگین نیز هست.
-2 برخورداری از حمایت قانونی : بورس بازاری قانونی است، بنابراین کلیه افرادی که در بورس سرمایهگذاری می کنند، از حمایت قانونی برخوردار هستند.سازمان بورس بر معاملات بورس تهران نظارت میکند و اجازه فعالیت به افراد حقیقی و حقوقی متخلف را نمیدهد.
-3حفظ سرمایه در مقابل تورم : با سرمایهگذاری مناسب و آگاهانه در بورس، ارزش دارایی افراد در مقابل تورم حفظ میگردد، زیرا فرد به نسبت سهام خود در دارایی شرکت سهیم است و با رشد ارزش دارایی های شرکت به مرور زمان، ارزش سهام فرد نیز افزایش می یابد. بورس میتواند برای شما ثروت عظیمی ایجاد کند. در پتانسیل بازارهای مالی برای ایجاد ثروت شکی نیست، اما کسب ثروت از طریق سرمایهگذاری در سهام واقعا کار هرکسی نیست و نیاز به کسب مهارت و تجربه دارد.
-4قابلیت نقدشوندگی :سرمایه شما قابل نقد شدن است. اگر شما برفرض مثال 10 میلیون تومان داشته باشید و آن یک کسب و کار راهاندازی کنید، در صورتی که تصمیم بگیرید کسبوکارتان را تعطیل کنید وسایل زیادی روی دستتان خواهد ماند (مثلا وسایل مغازه یا کارگاه یا…).اما سرمایهگذاری در بورس فقط خرید برگه سهام است و اگر سهم درستی را انتخاب کرده باشید که نقدشوندگی بالایی داشته باشد، فورا میتوانید سهام خود را بفروشید تا کارگزار 3 روز بعد، مبلغ حاصل از فروش سهام را به حساب بانکی شما واریز کند.سرمایهگذاران بورس هر زمان که بخواهند می توانند سهام خود را فروخته و در کوتاهترین زمان ممکن، به پول خود دسترسی پیدا کنند.
-5امکان سرمایهگذاری با هر مبلغی :برای خرید سهام، محدودیت ریالی وجود ندارد و افراد با هر مبلغی، می توانند در بورس سرمایهگذاری کنند. برای سرمایهگذاری در سهام، نیاز به سرمایه سنگین ندارید. حداقل خرید سهام در سیستم های معاملات آنلاینکه امروز همه از آنها استفاده میکنند فقط 100 هزارتومان است. بگذریم از اینکه سفارش حضوری به کارگزار برای خرید سهام، هیچ حداقل قیمت وجود ندارد. بسیاری از افراد هستند که دو میلیون، سه میلیون، پنج میلیون یا بیشتر پسانداز کردهاند و مایلند آنرا به گردش درآورند و از این طریق سودی نصیب خود سازند. با این مبالغ کم معمولا هیچ کسبوکاری نمیتوان راهاندازی کرد و به همین دلیل است که بورس جای خود را در بین افراد زیادی که سرمایه کمی دارند باز کرده است.
-6مشارکت در اداره شرکت : سهامداران به نسبت سهام خود، مالک شرکت محسوب میشوند، بنابراین میتوانند به همان اندازه، در تصمیمگیری درخصوص نحوه اداره شرکت، انتخاب مدیران و… مشارکت نمایند. طبیعتا میزان سرمایه یک سهامدار خرد به آن اندازه نیست که بتواند وارد سهامداران عمده شرکت شود. با این حال، خرید سهام شرکت به معنای مالکیت بخشی از آن شرکت است و تا زمانی که شخص آن سهام را نگهدارد، حق و حقوق یک سهامدار را خواهد داشت. یک شخص عادی با سرمایه محدود نمیتواند شرکت بزرگی مانند شرکت پتروشیمی راهاندازی کند ولی با خرید سهام یک شرکت پتروشیمی یا هر شرکت دیگری، در سودآوری آن شرکت سهیم میشود.
گرداوری شده توسط آهن اینفو
شنبه 18 آبان