آمار عجیب و غریب افزایش صادرات با وضعیت فعلی تحریم ها واقعیست؟؟!

پشت صحنه جهش عجیب صادرات ایران در ۸ ماه نکته جالب توجهی که ذهن خیلی ها را به خود مشغول کرده است اینست که پشت صحنه جهش صادرات در هشت ماه ابتدایی سال جاری چیست؟ در پاسخ باید گفت: رمزگشایی از روند رشد قابل توجه صادرات ایران طی این دوره ی 8 ماهه نشان می‌دهد که افزایش نامتعارف قیمت کالا های صادراتی در آبان امسال و اضافه شدن ردیف‌ های تعرفه ‌ای جدید به لیست اقلام صادراتی طی 8 ماه ابتدایی سال جاری نسبت به سال قبل، ازعوامل موثر در رشد صادراتی قلمداد می‌ شود. طبق بررسی‌ هایی که به تازگی درمورد افزایش متوسط قیمت اقلام صادراتی در هشتمین ماه سال جاری انجام شده است، می توان به وضوح مشاهده کرد که میانگین قیمت صادرات کالا های بدون نفت خام کشورطی ماه‌ های ابتدایی سال جاری نسبت به مهر و آبان امسال با تغییرات معنا‌داری در جهت افزایشی رو به رو شده است. با توجه به مطالعات معاونت بررسی‌ های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران، در آبان ماه امسال میانگین قیمت صادرات به ۳/ ۵۳۸ دلار در هر تن رسیده است. مقایسه این رقم نسبت به مهر ماه ۹۷ حاکی از رشد ۴۰ درصدی است. از طرف دیگر این عدد در قیاس با میانگین قیمت کالا های صادراتی در مجموع ۷ ماه نخست سال جاری حدود ۳۲ درصد رشد داشته است. به اعتقاد تحلیل گران با توجه به جهش بیش از دو برابری نرخ ارز، افزایش مصنوعی و نه واقعی نرخ‌ های پایه صادراتی، باعث مخدوش شدن آمار صادرات بدون نفت خام کشور شده است. همچنین در شرایط تحریم، مثبت جلوه دادن روند صادرات کالایی کشور به واسطه ی افزایش غیر منطقی قیمت‌ های پایه صادراتی اقدام صحیحی به نظر نمی ‌رسد و پیامد منفی این‌گونه اقدامات نه تنها باعث ارائه تصویر غیر واقعی از وضعیت صادرات کالایی کشورمی‌شود، بلکه زیان‌هایی را بر صادرکنندگان کشور از محل در نظر گرفتن تعهدات ارزی بالاتر، به دنبال خواهد داشت. به‌طور کلی، میانگین قیمت کالاهای صادراتی از تقسیم ارزش صادرات بر میزان صادرات به‌دست می‌آید. همچنین ارزش صادراتی که در آمارهای گمرک منتشرمی‌شود بیانگر ارزش واقعی مبتنی بر قرارداد صادراتی میان خریدار خارجی و صادرکننده داخلی نیست، بلکه ارزشی است که بر مبنای قیمت پایه صادراتی توسط دفتر بررسی و تعیین ارزش گمرک تعیین و در پروانه گمرکی منظور می‌شود. اما مطابق مطالعه انجام شده، رشد میانگین قیمت صادراتی به دلایل و متغیر‌های مختلفی برمی‌گردد که بررسی جزئیات آمار کالاهای صادراتی طی هشت ماه اول سال ۱۳۹۷ می‌تواند از آنها رمزگشایی کند. بر این اساس تعداد تعرفه‌های هشت رقمی صادراتی طی هشت ماه ۱۳۹۷ معادل ۳۹۳۰ تعرفه بوده است که ۳۱ مورد بیشتر از تعداد ردیف تعرفه‌های صادرات کل سال ۱۳۹۶ است. در مجموع تعداد ۷۱۶ ردیف تعرفه در فهرست کالاهای صادراتی ۸ ماهه سال ۱۳۹۷ وجود دارد که در واقع جزو اقلام صادراتی سال ۱۳۹۶ به حساب نمی‌آید. از سوی دیگر تعداد ۶۸۵ ردیف تعرفه در بین اقلام صادراتی سال ۱۳۹۶ وجود دارد؛ اما رقمی برای صادرات این اقلام در هشت ماه سال‌جاری، اعلام نشده است. همچنین ۲۳۱۱ ردیف تعرفه برای اقلام صادراتی برای آبان ۱۳۹۷ اعلام شده است که در مقایسه با اقلام صادراتی مهر ماه، تعداد ۵۵۳ ردیف جدید به این فهرست اضافه شده است و تعداد ۱۷۵۸ ردیف تعرفه هشت رقمی با ماه قبل مشترک است. همچنین ۱۴۲۹ قلم از کالاهای صادراتی مشترک در ماه هشتم سال جاری،‌ با رشد میانگین قیمت صادراتی از یک تا ۷۴۸۲ درصد نسبت به مهر ماه ۱۳۹۷ همراه شده که میانگین افزایش قیمت صادراتی برای کل ۱۴۲۹ قلم کالا معادل ۱۲۷ درصد محاسبه شده است. اما مقایسه میانگین قیمت صادراتی منظور شده برای هشت ماه ۱۳۹۷ با متوسط قیمت صادراتی برای مجموع امسال نیز تفاوت‌های محسوسی را نشان می‌هد. طی هشت ماه ابتدایی سال جاری تعداد ۳۹۲۵ ردیف تعرفه هشت رقمی کالا به خارج صادر شده که ۳۶۲ ردیف از آن سابقه صادراتی در سال ۱۳۹۶ نداشته است. مجموع ارزش صادرات این اقلام معادل ۹/ ۲۵ میلیارد دلار است. به عبارتی دیگر ۸۲ درصد از ارزش صادرات هشت ماهه ۱۳۹۷ مربوط به کالاهایی است که با افزایش قیمت همراه شده‌اند. اما چنانچه آمار های صادرات ماه هشتم سال بر اساس میانگین قیمت‌های صادراتی مهر ماه مجددا تنظیم شود، در این صورت ارزش صادرات ماه آبان به جای ۲۹/ ۴ میلیارد دلار، معادل ۲/ ۳ میلیارد دلار به‌دست خواهد آمد و در صورتی که بر اساس میانگین قیمت صادراتی سال گذشته باز تنظیم شود، آمار صادرات آبان به ۹/ ۲ میلیارد دلار کاهش خواهد یافت. همچنین مانند همین روش، اگر آمار صادرات هشت ماهه ۹۷ بر اساس میانگین قیمت صادراتی اقلام در سال ۹۶ محاسبه شود در این صورت ارزش صادرات هشت ماهه به جای ۴۹/ ۳۱ میلیارد دلار،‌معادل ۲۸ میلیارد دلار برآورد خواهد شد. با توجه به کاهش ۵ درصدی میزان وزن صادرات طی هشت ماه نخست سال ۹۷ و با توجه به جهش بیش از دو برابری نرخ ارز، به نظر می‌رسد افزایش مصنوعی و نه واقعی نرخ‌های پایه صادراتی، موجب مخدوش کردن آمار صادرات بدون نفت خام کشور شده است. البته یکی از آثار مثبتی که از سوی ناظران برای واقعی کردن و افزایش نرخ ارز مطرح می‌شود، افزایش توان رقابتی صادرکنندگان ایرانی در بازار های جهانی است. در این شرایط صادر کنندگان می ‌توانند با استفاده از ارزش ریالی بالا تر حاصل از درآمد صادراتی، ضمن پوشش برخی از هزینه‌ های مربوط به تهیه نهاده‌ های لازم کالای صادراتی خود را با قیمت رقابتی بهتری در مقایسه با شرایط قبلی، به بازار سایر کشور ها عرضه ‌کنند. از این رو این تصور که با افزایش نرخ ارز صادر کنندگان می‌ توانند کالا های صادراتی خود را با قیمتی بالا تر در مقایسه با قبل آن هم در شرایط فشار های تحریم صادر کنند تصوری غیر اصولی است. گرداوری شده توسط آهن اینفو دنیای اقتصاد 27 آذر 97