تاثیر مستقیم و غیرمستقیم تحریم ها بر بازار فولاد ایران

پس از گذشت ۴ هفته از اعمال تحریم‌ های بین‌ المللی آمریکا، هنوز تاثیرگذاری مستقیم بر بازار فولاد ایران به ‌صورت مشهود لمس و مشاهده نشده است، این بدین معناست که حجم محموله‌ های صادراتی در این بازار تغییر نکرده و واردات بعضی از ملزومات مورد نیاز صنعت فولاد نیز با تغییر جدی رو به ‌رو‌ نشده است. اگر‌چه کالا هایی مثل «الکترود گرافیتی»، «بعضی از فروآلیاژ ها» و «کاتالیست‌ ها» ممکن است با مشکل محموله و کمبود در بازار مواجه شوند، اما این طور به نظر می ‌رسد که حجم تولید بالای فولاد مخصوصا در واحد های شبه ‌دولتی تغییر خاصی نداشته است. قیمت‌ محموله‌ های صادراتی فولاد ایران هم که در اولین روز هفته جاری استخراج و منتشر شد نشان ‌دهنده «ثبات نسبی» و «همخوانی این قیمت‌ ها با واقعیت‌ های جهانی» است. در نتیجه اگر‌ چه قیمت‌ های صادراتی فولاد ایران با اندکی فاصله نسبت به قیمت‌ های جهانی در سطحی پایین ‌تر قرار دارد اما یک تفاوت قیمت معنی ‌دار را نشان نمی ‌دهد که این بدین معنی است که تجار بر جسته محصولات فولادی کشور هنوز هم «مسیر های صادراتی» و «بازار های بالقوه » خود را حفظ کرده ‌اند. این در حالی است که مسئله «بالا بودن هزینه حمل محصولات فولادی» برای ایران در سطح جهانی شدیدا مورد توجه قرار گرفته، و آن هم به این دلیل است که هزینه حمل بالا به معنای کاهش قیمت‌ ها در مبدا است، یعنی دلیل اصلی افت قیمت‌ های صادراتی ایران به دلیل افزایش هزینه حمل ‌و نقل‌ به کشور های دیگر است؛ بنابراین اگر شرایط حمل‌ و نقل‌ به وضعیت عادی قبلی برگردد، پتانسیل رشد قیمت ‌های صادراتی فولاد ایران و حتی افزایش حجم صادرات هم وجود دارد. در نتیجه اتفاق خیلی خاصی در بازار ها رخ نداده است اما عمق و شتاب کاهش قیمت ‌ها در رز های پایانی هفته گذشته و اوایل هفته جاری یک سنت ‌شکنی در چند هفته اخیر به حسب می آید و نگرانی از تداوم افت قیمت ‌ها را برجسته ‌تر می ‌کند اما آنچه باید خارج از چارچوب تحریم‌ ها بررسی شود که بازار فولاد را بیش از حالت طبیعی متاثر کرده مواردی است که بعضا چندان مورد توجه قرار نمی ‌گیرند. عوامل اصلی رکود صنایع در پی تحریم های اعمال شده برخی از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که به ‌صورت دقیق‌ تر یکی از خروجی‌ های تحریم ‌ها که احتمالا در روز های آینده خودنمایی بیشتری خواهد کرد «رکود در بیشتر صنایع» است؛ یعنی حجم تولید واقعی در کشور به دلایل مختلف کاهش پیدا خواهد کرد که از آن جمله «مشکلات واردات مواد اولیه سایر صنایع»، «مشکلات صادرات»، «ارز آوری»، «نوسان قیمت ارز» و موارد این چنینی است که به ‌صورت کلی و در بعد از تکانه ‌های قیمتی یک رکود شاهد خواهیم بود. بنابراین این گونه برداشت می شود که به احتمال قوی، رکود در بازار های مختلف است که موجب تاثیر گذاری بر بازار فولاد هم می‌ شود و به معنای ضعف عمیق تقاضا است، با توجه به این شرایط نه در آذر ماه و نه در ماه ‌های بعد از آن، انتظار بهبود و رشد تقاضا را از سوی بازار های داخلی نداریم، یعنی نه صنعت و نه بخش ساختمان و ساخت ‌و ‌ساز تحرک زیادی نخواهند داشت تا در آن راستا شاهد افزایش حجم تقاضا باشیم و از سوی دیگر اتفاق خاصی هم در بازار داخلی رخ نخواهد داد که این شرایط، آن هم بعد از رشد حدود دو برابری قیمت‌ ها در اغلب بازار ها یک رکود را به همراه دارد که این رکود یعنی «ضعف تقاضا» شاید مرکز اصلی تجمیع داده ‌های کاهشی در بازار فولاد باشد. بنابراین باید گفت، تحریم ‌ها نه به‌ صورت مستقیم بلکه غیر‌مستقیم تاثیر خود را بر بازار فولاد گذاشته است، و خروجی آن در این برهه تبدیل به «کاهش قیمت‌ ها» شده است که برای برخی این افت نرخ جذاب و برای برخی دیگر خیلی نگران ‌کننده خواهد بود، البته افت نرخ در بازار داخلی خود سیگنال و تکانه مهمی برای حمایت از حجم صادرات است اما در بازار های جهانی هم شاهد آن هستیم که روند عمومی قیمت‌ ها وارد یک فاز نزولی شده است، البته اواخر هفته گذشته شاهد تکانه ‌ها و جرقه‌ های رشد قیمتی در بازار جهانی بودیم که احتمال ایجاد سطوح حمایتی شکننده ‌ای را در بازار فولاد پدید می‌ آورد اما با توجه به تجربیات گذشته، روال کاهشی قیمت‌ ها در بازار های جهانی فولاد به احتمال زیاد باز هم ادامه خواهد داشت. چه خبر از بازار داخلی؟ طی هفته گذشته، ضعف تقاضا بصورت خیلی شدیدی خودنمایی کرد که این روند در هفته‌ ‌های قبل از این موعد بی‌ سابقه بوده است؛ و این اتفاق باعث شد که در اواخر هفته گذشته و روز ابتدایی هفته جاری سقوط آزاد شدید قیمت‌ ها در بازار فولاد را شاهد باشیم، یعنی رفتار عقبه و پشتوانه ‌های بازار دقیقا به کاهش نرخ جدی منجر شد و در کوتاه مدت هم بازار آن‌ قدرت رسیده است که ادعای تغییر فاز بازار، بیش از حد خوش‌ بینانه و حتی شجاعانه است. در این شرایط ساده‌ترین رویکرد، احتمال تداوم افت قیمت ‌ها در بازار داخلی است، آن هم در شرایطی که بسیاری از واحد های تولیدی از هم ‌اکنون یا از روز های آتی وارد فاز زیان شدید می‌ شوند که در ادامه این ماجرا، احتمالا نگرانی ‌ها،‌ ارزان‌ فروشی‌ ها، رقابت منفی، مشکلات مالی و دردسرهایی از این دست رخ خواهد داد. در کنار این روند، «ضعف نسبی عرضه» می ‌تواند محرکی برای قیمت‌ ها باشد و البته در این شرایط، تجربه نشان داده است که تولید ‌کنندگان برجسته ‌تر فولاد در کنار هم جمع خواهند شد و به فکر بازار خواهند بود که البته این نیز قطعی نیست. گرداوری شده توسط آهن اینفو دنیای اقتصاد 12 آذر 97