عوامل دخیل در پایین آمدن قیمت‌ها در بازار ارز و طلا

طی ماه ‌های گذشته شاهد بازار پرنوسانی بوده ایم و رکورد های قیمتی ارز و طلا نیز باور افت قیمت‌ ها و ادامه‌ دار شدن آن را برای برخی دشوار کرده است. اما در هفته ‌های اخیر بخصوص در روز های گذشته روند نزولی در بازار ارز و طلا ادامه دار شده است. با وجود این که هنوز دلال‌ ها در خیابان ها حضور دارند و برخی سود خود را در بالا رفتن تر قیمت‌ ها می ‌بینند، اما فعلا بازار روندی متفاوت را پی گرفته است. مام سعی و تلاش بانک مرکزی این است که دیگر اجازه بالا رفتن قیمت‌ها را ندهد، و به همین خاطر دخالت این بانک در بازار ارز بیشتر شده است. به همین دلیل در حال حاضر طرح‌ ها و برنامه ‌هایی که اخیراً از سوی بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز اجرا شده است تأثیر مستقیمی بر بازار آزاد داشته است و روز های آرام تری برای بازار ارز پیش‌ بینی کرده و می ‌گوید احاطه کاملی بر بازار دارد. طبق آمار در روز پنج شنبه دلار با قیمتی در حدود ۱۲ هزار و 500 تومان فروخته شد. علاوه بر این حتی افزایش قیمت اونس جهانی طلا تا 1228 دلار هم رسید اما باعث نشد تا نرخ طلا در بازار داخلی افزایش یابد. در این روز سکه نیز وارد کانال 3 میلیون تومان شد و با نرخ 3 میلیون و 900 هزار تومان معامله شد. اما از دلایل این نوسانات می توان به دو مورد اشاره کرد: یکی این که برخی افزایش عرضه ارز از سوی بانک مرکزی را دلیل مهم کاهش قیمت ارز و دوم این که برخی دیگر سخنان اخیر رئیس کل بانک مرکزی در خصوص کنترل ورودی‌ ها و خروجی‌ های بازار ارز را دلیل مهم این اتفاقات می‌ دانند. یکی از تصمیمات مهم اتخاذ شده توسط بانک مرکزی محدودیت برای تراکنش‌ های بانکی یا انتقال پول است. در حال حاضر امکان انتقال پول وجود دارد. به زودی انتقال پول با محدودیت شماره ملی رو به ‌رو می‌ شود به این ترتیب داشتن حساب ‌های متعدد امکانی برای افزایش سقف انتقال پول برای افراد ایجاد نمی ‌کند. این اقدام عملیات انتقال پول را دشوار تر از قبل خواهد کرد. دستگاه ‌های کارتخوان از سوی همکاران بانک مرکزی طی سال‌ های گذشته مورد غفلت واقع شده بود. یعنی به راحتی یک فرد می‌توانست در خارج از کشور ۵۰ بار کارت بکشد و محدودیتی هم در این رابطه وجود نداشت؛ در حالی که در یک روز، 10 میلیارد تومان جا به ‌جایی پول هم داشتیم، اما الان بالای ۵۰ میلیون تومان امکان پذیر نیست. رئیس اتحادیه طلا و جواهر درباره دلایل کاهش نرخ ارز و طلا در بازار گفت: مهم ‌ترین دلیل تداوم روند کاهشی نرخ ارز و طلا در بازار به سیاست‌ ها و نوع نگاه دولت و بانک مرکزی برمی ‌گردد. دردوره جدید بانک مرکزی با اختیاراتی که گرفته است تمام تلاش خود را برای پایین نگه داشتن نرخ‌ ها انجام می ‌دهد. دراین زمینه بانک مرکزی از تمام ابزار های خود برای ثبات بازار ارز استفاده می ‌کند و همین باعث شده است تا انتظارات برای کاهش بیشتر قیمت ‌ها درمیان مردم و فعالان اقتصادی شکل گیرد. روند نزولی قیمت‌ها در بازار باعث شده است تا برخلاف روزهای اوج قیمتی تقاضا نیز در بازار ارز و طلا افت کند. بنابراین متقاضیان به امید اینکه قیمت‌ ارز و طلا باز هم کاهش می‌ یابد برای خرید دست نگه داشته ‌اند. وی همچنین گفت: هم ‌اکنون در بازار شاهد ورود قابل توجه ارزو طلای خانگی به بازار هستیم. خریداران خرد از ترس این که قیمت کاهش بیشتری داشته باشد و زیان کنند اقدام به فروش می ‌کنند و این اتفاق در بازار قابل لمس است. در بازار طلا اتفاق خاصی در مصنوعات نیفتاده است و بیشتر طلای خام است که در بازار فروخته می ‌شود. اما مهم ‌ترین عامل و سرلوحه کار اقدامات بانک مرکزی در بازار است. تا زمانی که بانک مرکزی به تعهدات خود عمل کند این روند تداوم خواهد یافت. هم ‌اکنون دولت ذخایر ارزی کافی دراختیار دارد و می ‌تواند با اتکا به آن بازار را مدیریت کند. همچنین عباس شرفی فعال بازار ارز گفت: هم ‌اکنون در بازار شاهد فروش ارزهای خرد خانگی هستیم و رقم ارزی که در بازار فروخته می ‌شود خرد و بین 100 تا 500 دلار است و هنوز خبری از ورود ارز عمده نیست. در شرایط کنونی عمده افراد برای خرید یا فروش دست نگه داشته ‌اند تا منتظر این باشند که در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. در این زمینه سیاست‌های بانک مرکزی و دخالت آن در بازار ارز تأثیر زیادی در بازار داشته است. علاوه براین محدودیت‌ هایی که از سوی بانک مرکزی برای خرید ارز اعمال شده باعث کاهش تقاضای سفته بازار شده است. براساس توضیحات این فعال بازار درحالی که سقف خرید ارز در صرافی ‌ها 5 هزار دلار بود از حدود یک ماه پیش این سقف به دو هزار دلار کاهش یافته است که تنها در ازای کارت ملی، کارت بانکی به‌ نام خریدار و شماره تلفن همراه به‌نام خریدار به متقاضیان فروخته می‌شود. زمانی که جهش ارزی اخیر را آسیب‌شناسی کنیم به عوامل مختلفی برمی‌خوریم. در 22 فروردین ماه سال‌جاری با اعلام نرخ واحد 4200 تومان برای دلار، تعطیلی بازار ثانویه که به افت 20 درصدی ارزش پول ملی منجر شد و همچنین هیجانات در بازار باعث شد تا نرخ ارز بشدت افزایش یابد. درحالی که تا پیش از این دولت با درآمدهای نفتی خود بازار را ساماندهی می‌کرد دراین دوره تلاش کرد تمام ارز حاصل از صادرات به کشور بازگردد. این درحالی بود که به‌دلیل تحریم و محدودیت‌های موجود امکان این کار وجود نداشت. این عوامل دست به دست هم داد و موجب شد در بازار ارز کمبود ایجاد شود و بدین ترتیب نبض بازار به دست دلالان و همچنین برخی از صادرکننده‌های دلال افتاد و قیمت دلار به بالای 18 هزار تومان رسید. طبیعی بود که دراین شرایط بسیاری از مردم نیز هیجانی شوند و اقدام به خرید ارز و طلا کنند که نتیجه آن فشار بیشتر بر قیمت‌ها بود. اما از 14 مرداد ماه امسال با راه‌اندازی بازار ثانویه ارزی و آغاز اجرای سیاست‌های جدید بانک مرکزی در بازار شرایط در بازار ارز تغییر کرد. هرچند مردم و فعالان اقتصادی اعتماد چندانی به سیاست‌های دولت ندارند و در برخی از اوقات عکس آن عمل می‌کنند اما پس از گذشت مدتی نشانه‌های افت قیمت‌ها در بازار مشاهده شد. از سوی دیگر بانک مرکزی دست بانک‌ها را برای افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی بازگذاشت و نرخ 15 درصدی به بالای 20 درصد رسید که همین امر باعث شد تا بخشی از نقدینگی کشور در بانک‌ها باقی بماند. بنابراین روند کاهشی نرخ ارز و طلا در بازار یک واکنش طبیعی عده‌ای به این تغییر و تحولات است. البته امکان افت بیشتر قیمت‌ها در بازار وجود داشت اگر بانک‌ها زمانی که نرخ دلار به 11 هزار تومان رسید اقدام به خرید گسترده نمی‌کردند. این کار باعث شد تا فعالان اقتصادی و مردم نسبت به افت بیشتر قیمت‌ها تردید کنند. تجربه این اتفاق را در سال 1392 داشتیم که تنها با آغاز به کار دولت یازدهم و اعلام دیپلماسی اقتصادی و خارجی دولت قیمت دلار که در آن زمان در حدود 5 هزار تومان بود به زیر 3 هزار تومان و در محدوده 2700 تومان پایین آمد. براین اساس کاهشی که در نرخ‌های بازار ارز و طلا رخ داده است یک عکس‌العمل طبیعی به اتفاقات و جهش‌های اخیر بوده است و علاوه براین تحولات ماه‌های اخیر موجب شد تا دولت نیز واقع بینانه‌تر با برخی از مسائل برخورد کند. در ابتدا دولت انتظار داشت که صادرکنندگان در کوتاه ترین زمان تمام ارز حاصل از صادرات خود را به‌کشور بازگردانند. درحالی که امکان چنین کاری وجود نداشت. از یک سو صادرکنندگان به حرف دولت گوش نمی‌کنند و از طرف دیگر محدودیت‌های تحریم جلوی بازگشت سریع ارز به کشور را می‌گیرد. هرچند که ارز پتروشیمی‌ها به نوعی به‌دلیل ماهیت مدیریت این واحدها در اختیار دولت است. طبق آماری که رئیس کل بانک مرکزی ارائه کرده است از ابتدای سال‌جاری تاکنون کمتر از 7 میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات به کشور بازگشته است این درحالی است که دراین دوره حدود 37 میلیارد دلار صادرات داشته‌ایم. از سوی دیگر حدود 30 تا 40 میلیارد دلار ارز صادراتی مربوط به سال گذشته است که به‌دلیل تحریم در حساب‌های خارجی باقی مانده و وارد کشور نشده است. بنابراین درمجموع حدود 85 میلیارد دلار ارز صادراتی امکان بازگشت به کشور را دارد که اگر همکاری صادرکنندگان وجود داشته باشد این رقم براحتی می‌تواند تمام نیازهای ارزی کشور را پاسخ دهد. گرداوری شده توسط آهن اینفو روزنامه ایران شنبه، ۳ آذر ۱۳۹۷