صنعت فولاد از افزایش نرخ ارز سود برد یا ضرر دید؟

بازندگان وبرندگان افزایش نرخ ارز در حوزه صنعت طی تحقیقاتی که در مورد مقاومت ارزی در ۲۳ رشته فعالیت صنعتی انجام گرفت، اثر تغییرات نرخ ارز بر صنایع کشور به طور عمده از سه طریق اثرگذاری بر هزینه ‌های عملیاتی، هزینه ‌های سرمایه‌ گذاری و قیمت فروش قابل‌ رویت می باشد. نتایج این گزارش نشان دهنده این است که صنایع مونتاژکار و صنایعی که بالا ترین وابستگی را به تجهیزات وارداتی دارند، نسبت به افزایش نرخ ارز شکننده‌ تر بوده و هزینه ‌های عملیاتی و سرمایه ‌گذاریشان بیش تر از دیگر صنایع افزایش می‌ یابد. نکته ای که پس از افزایش قیمت ارز مورد توجه است این است که کدام ‌یک از صنایع کشور از این وضعیت سود برده و کدام ‌یک زیان دیده‌ اند؟ ارزیابی ‌ها نشان می ‌دهد که تغییرات نرخ ارز بر بنگاه‌ های صنعتی عمدتا از سه طریق «اثرگذاری بر هزینه‌ های عملیاتی ناشی از افزایش قیمت نهاده ‌های وارداتی»، «اثرگذاری بر هزینه‌ های سرمایه‌ گذاری از طریق افزایش قیمت تجهیزات سرمایه‌ ای وارداتی» و «اثرگذاری بر قیمت فروش ناشی از تاثیرگذاری بر صادرات و افزایش قیمت واردات محصولات رقیب صنایع» موثر است. از سوی دیگر با مقایسه آثار هزینه ‌ای و اثرات قیمتی نرخ ارز در ۲۳ گروه صنعتی کشور می‌توان این طور نتیجه گرفت که برخی صنایع احتمالا با کاهش سود مواجه خواهند شد. در مقابل برخی صنایع دیگر مانند «تولید سایر وسایل حمل ‌ونقل»، «تولید وسایل نقلیه موتوری و تریلر و نیم ‌تریلر»، «تولید سایر محصولات کانی غیرفلزی»، «صنایع محصولات شیمیایی» و «تولید فلزات اساسی» با افزایش سود ناشی از افزایش صادرات، افزایش قیمت محصولات مشابه خارجی و حمایت‌های تعرفه ‌ای مواجه خواهند شد. براساس ارزیابی‌ ها، برخی صنایع میزان داخلی‌ سازیشان کم می باشد بنابراین نسبت به افزایش نرخ ارز شکننده‌ تر هستند. از این رو با افزایش نرخ ارز میزان افزایش هزینه ‌های عملیاتی آن ها بیش از سایرین است. در مقابل، صنایعی قرار دارند که کمترین میزان وابستگی را به واردات مواد اولیه دارند، بنابراین میزان افزایش در هزینه‌ های عملیاتی آن ها ناشی از افزایش نرخ ارز به ‌طور مستقیم کمتر از سایر صنایع است. این صنایع به‌ ترتیب کمترین افزایش را در هزینه ‌های عملیاتی دارند که عبارتند از: «بازیافت»، «صنایع تولید زغال‌سنگ-پالایشگاه ‌های نفت»، «تولید سایر محصولات کانی غیرفلزی»، «صنایع محصولات شیمیایی»، «تولید پوشاک عمل آوردن و رنگ کردن پوستخزدار»، «دباغی و عمل آوردن چرم و ساخت کیف و چمدان»، «تولید ابزار پزشکی، اپتیکی، ابزار دقیق و انواع ساعت» و «تولید فلزات اساسی». «صنایع تولید زغال سنگ- پالایشگاه‌های نفت» نیز کم ترین افزایش قیمت را به ازای هر یک درصد افزایش در نرخ ارز در محصولات خود تجربه می‌ کنند. سایر صنایع در طیف میانی قرار می‌گیرند. در نهایت با توجه به نرخ‌های ارز جاری در بازار و نیز سیاست‌های اعلامی بانک مرکزی، پیش‌ بینی می‌شود بیش ترین تورم تولید کننده در صنایع تولید سایر وسایل حمل ‌ونقل، تولید وسایل نقلیه موتوری و تریلر و نیم ‌تریلر، تولید کاغذ و محصولات کاغذی، تولید محصولات لاستیکی و پلاستیکی، تولید پوشاک عمل آوردن و رنگ کردن پوست خزدار و ماشین‌ آلات و دستگاه‌ های مولد و انتقال برق رخ خواهد داد. افزایش نرخ ارز با افزایش هزینه‌های تامین مواد اولیه و کالاهای واسطه ‌ای مورد استفاده در جریان تولید می‌تواند بر هزینه‌های عملیاتی صنایع اثرگذار باشد. این تاثیر عمدتا در کوتاه‌مدت موجب افزایش هزینه‌های بنگاه می‌شود. در مکانیزم دوم، افزایش نرخ ارز از طریق افزایش هزینه تامین تجهیزات و ماشین‌آلات صنایع بر آنها نیز اثرگذار است. از آنجا که سرمایه‌گذاری امری میان‌مدت است، این مسیر تاثیرگذاری نرخ ارز در میان‌مدت باعث کاهش سودآوری طرح‌ های سرمایه‌ ای و در نهایت کاهش سرمایه‌گذاری‌های جدید یا سرمایه‌گذاری‌های جایگزینی می‌شود. اما در مکانیزم سوم، نرخ ارز می‌تواند بر قیمت فروش صنایع اثرگذار باشد. تاثیرگذاری بر قیمت فروش صنایع لزوما به معنای افزایش هزینه‌های آنها نیست، چرا که افزایش قیمت می‌تواند به عوامل مختلف از جمله کشش تقاضای صنعت، هزینه تولید، افزایش قیمت محصولات رقیب و مواردی از این دست بستگی داشته باشد. اثر کلی نرخ ارز بر یک صنعت بستگی به توازن این سه اثر دارد. اگر در یک صنعت هزینه‌های عملیاتی و سرمایه‌ای افزایش یابد، اما به دلیل اینکه بازار محصولات آن رقابتی است (رقابت داخلی یا خارجی) و محصولات آن با تقاضای پرکشش رو به‌ رو هستند (به این معنا که با افزایش قیمت یک درصدی، بیش از یک درصد از تقاضای آن صنعت کاسته می‌شود)، در آن صورت امکان افزایش قیمت برای آن به میزان لازم وجود نداشته باشد، در نهایت سود آن کاهش می‌یابد و از افزایش نرخ ارز زیان خواهد دید. از سوی دیگر، چنانچه به‌رغم افزایش هزینه‌های تولید، امکان افزایش قیمت نیز برای آن صنعت فراهم باشد، (مثلا به دلیل حمایت‌های تعرفه‌ای، کم کشش بودن تقاضا و افزایش قیمت محصولات رقیب وارداتی)، در آن صورت ممکن است سود بنگاه با افزایش قیمت کاسته نشده و حتی از مسیر افزایش تقاضا برای صادرات محصولات سود بیشتری نیز کسب کند. باید توجه داشت که تمامی عوامل موثر بر نوسانات نرخ ارز متاثر از عوامل صرفا اقتصادی نیستند و بسیاری از مولفه‌ های غیر اقتصادی همچون تحولات سیاسی با اثرگذاری بر انتظارات جامعه می ‌تواند در تغییرات نرخ ارز تاثیرگذار باشد. گرداوری شده توسط آهن اینفو منبع: اقتصاد نیوز 10 آبان 97