بررسی چالش های صادارت فولاد در سال های اخیر

به گزارش آهن اینفو؛ در سال های اخیر یکی از چالش هایی که همواره در صنعت فولاد با آن رو به رو شده ایم و در حال تغییر می باشد، صادرات آهن آلات در سطح منطقه ای و جهانی می باشد. این تغییرات و چالش ها به صورت کلی به سبب تحولات ناشی از تحریم ها و مسائل سیاسی می باشند، اما در نظر داشته باشید مسئله اصلی سوء مدیریت و عدم بهره گیری از فرصت ها و مزیت های صادراتی می باشد.

حال برای مشخص شدن تصویری از چالش ها و فرصت های پیش رو بهتر است به بررسی روابط ایران با ترکیه و سوریه بپردازیم که در آن کشور ترکیه به نوعی مانند واسطه عمل می کند.

بررسی صادارت به سوریه پس از استقرار دولت جدید

متخصصان و تحلیل گران فولادی در حال حاضر سوریه را به عنوان بازار از دست رفته می شناسند؛ زیرا با وجود دولت جدید در سوریه، نقش ایران در بازار فولاد این کشور بسیار کاهش یافته است. البته بهتر است بدانید پیش از حذف بشار اسد، مبادلات تجاری ایران و سوریه بیشتر به سود طرف مقابل اتفاق می افتاد.

با این حال اکنون کشور ایران کاملاً از بازار فولاد سوریه حذف شده و این موضوع سبب شده تا تولیدکنندگان فولادی ما، تخفیف های متعددی را برای محصولات قابل فروش در نظر بگیرند. عمده ترین مشتریان فولاد ایران در حال حاضر نیز تجار ترک هستند که پس از خرید ابتدا گواهی مبدأ را تغییر می دهند و سپس فولاد خریداری شده را با قیمت های بیشتری به سایر کشورهای خارجی می فروشند.

با این وجود نتیجه این اتفاقات سبب کاهش سودآوری برای صنعت فولاد ایران و در اختیار قرار دادن بازار سوریه به ترکیه شده اند؛ به طوری که اگر تجار ترک فولاد را از کشور ما با اختلاف 20 تا 30 دلاری در هر تن به قیمت جهانی صادر نمایند، درآمدهای بسیار بالایی به دست خواهند آورد که در واقع سهم ایران است.

بررسی صادارت به کشور های حاشیه خلیج فارس

تا به حال به رقیب یا واسطه بودن کشور های حاشیه خلیج فارس دقت کرده اید؟ بهتر است بدانید در سال های قبل، می توان به کشورهای حاشیه خلیج فارس نظیر عمان و امارات، تحت عنوان نقش واسطه ای مشابه در بازار فولاد ایران اشاره داشت. در واقع آن ها فولاد ایران را پس از خریداری، به بازارهای اروپایی صادر می کردند و در این بین تنها گواهی مبدأ را تغییر می دادند.

از طرفی دیگر بهتر است بدانید این فرآیند به سبب تحریم های مختلف دولت بایدن، با محدودیت رو به رو بود، اما ضعف استراتژیک ایران در مدیریت صادرات فولاد نیز نقش بسیار زیادی در این موضوع داشت. جالب اینجاست که کشور های واسطه یا همان حاشیه ای خلیج فارس به اندازه ایران از زیر ساخت های تولیدی بهره مند نیستند و از ایران به عنوان ظرفیت سود آور خود استفاده کرده اند.

چالش ها

با وجود تمامی این توضیحات صنعت فولاد ایران با چالش ها و نوسانات مختلفی همواره سر و کار دارد. همان طور که در ابتدا مطلب نیز اشاره داشتیم، یکی از بزرگ ترین چالش های فولاد ایران، نبود برنامه ریزی جامع در بهره برداری از ظرفیت های تولید و سوء مدیریت می باشد. برای مثال می توان گفت تولید محصولات فولادی در کشور ما، دو برابر مصرف داخلی می باشد و این موضوع تصویر بدیهی از صادرات را یادآور می شود، اما به علت های مختلفی نظیر نبود سیاست های استراتژیک و نداشتن مدیریت برای منابع، این ظرفیت ها به درستی استفاده نمی شوند.

از طرفی دیگر می توان چالش های مختلف نظیر محدودیت ها و قطعی برق و گاز که مهم ترین منابع برای تولید فولاد در ایران هستند را نیز از مهم ترین مشکلات حاضر دانست که تولیدکنندگان را در برخی مواقع با خسارت های جبران ناپذیری رو به رو کرده است. افزایش هزینه های تولید و از دست دادن رقابت با بازارهای جهانی نیز از دیگر خسارت های وارده به صنعت فولاد ایران می باشند.

موضوع بعدی که قصد بررسی آن را داریم مربوط به ضعف در برند سازی مؤثر و در نتیجه ضعف در ایجاد اعتبار بین المللی برای محصولات فولادی کشور ایران می باشد. اثرات این موضوع شامل این موضوع است که خریداران جهانی دیگر تمایلی به ارتباط و معامله مستقیم با کشور ما نداشته باشند؛ زیرا تحریم های مختلفی برای فولاد ایران وجود دارد. در حال حاضر محصولات فولادی تولید شده در ایران با واسطه و تحت نام دیگر کشورها به بازارهای جهانی وارد می شوند و این موضوع به نبود زیر ساخت برای صادرات مستقیم و کاهش تمایل سرمایه گذاران خارجی به مشارکت در این صنعت بر می گردد.

از دیگر موارد و چالش های صنعت فولاد نیز می توان به نوسانات نرخ ارز اشاره داشت که دشوار بودن فضای کسب و کار فولاد را به خصوص برای تولیدکنندگان به وجود آورده است. عدم ثبات در سیاست گذاری های اقتصادی نیز سبب شده تا ایران برای داشتن رقابت در بازارهای داخلی و خارجی، به اصلاحات ساختاری و حمایت های دولتی نیازمند باشد.

راهکارها

در پایان باید گفت این شرایطی که سبب شده ترکیه واسطه صادرات محصولات فولادی ایران باشد و کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز برای سودجویی خود از تحریم ها استفاده کنند، نشان دهنده این است که ایران باید استراتژی های جدیدی را برای بازیابی و برگشت به بازارها در صنعت فولاد به کار گیرد. از جمله این راهکارها نیز می توان به توسعه زیر ساخت های صادراتی، حمایت دولت از صادر کنندگان و تولیدکنندگان فولادی، ایجاد سیستم هایی برای تقویت برندسازی و کاهش وابستگی به واسطه هایی نظیر ترکیه یا کشورهای حاشیه خلیج فارس اشاره کرد.

از دیگر مواردی که به عنوان راهکار می توان به آن اشاره داشت، می توان تقویت روابط تجاری کشور با کشورهای آسیای میانه را دانست. البته بهره گیری از بازارهای نوظهور نیز می تواند فرصت های نوینی را برای این صنعت به وجود آورد. امیدوار هستیم بهره گیری از ظرفیت های مختلف بتواند هماهنگی بیشتری را میان دولت و تولیدکنندگان فولادی ایجاد کند تا ایران نیز بتواند به سهم خود در بازارهای جهانی رقابت های شدیدی را تجربه کند.