پروفیل Z چیست؟

به صورت کلی پروفیل یکی از مهم ترین مقاطع طویل ساختمانی است که کاربردهای گسترده ای را در این صنعت به خود اختصاص داده است. این محصول از طریق فرآیند نورد سرد ساخته شده و انواع مختلفی دارد که یکی از مهم ترین آن پروفیل Z نامیده می شود. در واقع اصلی ترین دسته بندی پروفیل ها با نام های باز و بسته شناخته می شوند.

از این رو پروفیل Z سطح مقطع طویل و ثابتی شبیه به حرف انگلیسی Z دارد و از جمله پروفیل های باز به شمار می آید. نام دیگر این محصول نیز پرلین زد می باشد. از پرلین زد نیز برای ساخت درب و پنجره، سقف ساختمان و ... در صنعت ساختمان سازی بیشتر استفاده می کنند. از ویژگی های این محصول نیز می توان به پانچ کاری به صورت لوبیایی بر روی آن اشاره داشت که لزوم زیادی برای حرکت و تنظیم آن وجود دارد.

پیشتیبانی پروفیل زد به وسیله تیرچه ها و دیوارهای سازه صورت گرفته و وظیفه آن حفاظت از ورق عرشه یا سقف ساختمان است. در ادامه به بررسی مشخصات کامل تر پروفیل Z، نحوه تولید، کاربرد و انواع آن پرداخته ایم.

مشخصات پروفیل Z

مشخصات اصلی پروفیل Z به محدوده ابعادی و انواع آن بر می گردد. همان طور که اشاره شد، بیشترین کاربرد این محصول در سازه های ساختمانی می باشد؛ از این رو بر اساس کاربرد نهایی سایز و ابعاد مختلف آن ها شخصی سازی می شود. هر پیمانکار برای راه اندازی پروژه خود نیاز به ابعاد و انواع مختلفی از پروفیل زد دارد و از این رو باید ابعاد مد نظر خود را با محاسبه وزن سفارش دهد. محاسبه پروفیل نیز یکی از مهم ترین مسائلی است که در قسمت مشخصات در نظر گرفته می شود.

همچنین باید گفت پرلین زد با وجود نداشتن طرح خاص، ضخامت و ظاهرهای متفاوتی را به خود اختصاص می دهد. لبه های این محصول با نام بال شناخته می شوند و بخش میانی جان نام دارد. از سوی دیگر به فاصله بین پشت دو بال که با اندازه جان یکی و برابر هستند، سایز پروفیل می گویند.

از سوی دیگر پروفیل زد بال های پایینی و بالایی داشته و هر کدام با ابعاد خاصی تولید و عرضه می گردند، اما سایزهای معمول آن در قالب جدول برای شما در ادامه آورده شده اند. همچنین باید بدانید پروفیل زد تا یک سایز مشخصی قابل تولید می باشد و ابعاد  نهایی آن از نظر طول تا نهایت 16 هزار میلی متر، حداکثر جان 400 میلی متر و حداکثر بال 100 میلی متر در نظر گرفته می شود. حداکثر سختی این محصولات نیز تا گرید صنعتی ورق سیاه یعنی ST52 می باشد. همان طور که بیان شد، در ادامه مشخصات پروفیل زد در قالب جدول قرار داده شده اند:

فرآیند تولید پروفیل Z

پروفیل Z در واقع از طریق انجام عملیات بر روی ورق های فولادی به دست می آید که هر کدام دارای جنس، گرید، عناصر، خواص و سطح ظاهری متفاوتی هستند. از این رو می توان گفت کیفیت و قیمت پروفیل تا حد زیادی به نرخ روز ورق های فولادی به همراه کیفیت آن ها وابسته است. برای تولید پروفیل زد نیز ابتدا رول فولادی مد نظر توسط دستگاه رول باز کن باز شده و با گیوتین به شیت تبدیل می شوند.

مرحله بعدی شامل انجام فرآیند فرمینگ با استفاده از دستگاه های رول فرمینگ مخصوص می باشد. از این رو فشار به همراه خمه ای استاندارد بر روی شیت فولادی اعمال شده تا سطح مقطع پروفیل Z به دست آید. این خم بسته به ابعاد و ضخامت مد نظر پیمانکار متفاوت است.

لازم به ذکر است خم های اول باید شکل ظاهری Z را حفظ کنند، اما سایر خم ها که پس از آن اعمال می گردند در قسمت لبه پروفیل قرار گرفته و اختیاری می باشند. در واقع خمکاری های بعدی مشخص کننده پروفیل زد لبه دار یا ساده خواهند بود که دو نوع از پروفیل های Z از نظر نوع لبه هستند. در پایان عملیات نیز بر اساس کاربرد نهایی و خواست پیمانکار می تواند پانچ زنی مطابق با دستگاه مخصوص کارخانه تولیدکننده صورت گیرد. 

حتما بخوانید:پروفیل چیست

کاربرد پروفیل Z

همان طور که اشاره شد، پروفیل زد سبب افزایش استحکام سقف سازه ساختمان و درب و پنجره ها شده و این اتفاق با استفاده از پشتیبانی تیرچه ها از آن صورت می گیرد. از این رو می توان گفت پروفیل Z یکی از اعضای فریم ثانویه فولادی شناخته شده که در پروژه های مقیاس بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد. قیمت پروفیل Z نیز تماماً بسته به ابعاد و کاربرد نهایی آن دارد. در واقع سقف عرشه و دیوارهای سازه با استفاده از آن حفاظت می شوند؛ به طوری که از شکم دار شدن سقف نیز جلوگیری می کنند. از این رو در ادامه سایر کاربردهای پروفیل زد نام برده شده اند:

• استفاده به عنوان فریم فلزی ثانویه
• ساخت درب و پنجره ساختمان ها
• خودروسازی
• کشتی سازی
• ساخت سازه های فلزی سنگین
• تولید ریل راه آهن، پایه ها و ...
• سوله سازی، سقف کارخانه
• مبلمان، انبار، قاب گلخانه
• سازه های پشتیبان در جهت حفاظت از نیروگاه های خورشیدی
• سقف سالن های چند طبقه با وزن زیاد و مرتفع
• نرده های محافظ پل ها و بزرگ راه ها
• گاردریل های راهنمای مسیر در اتوبان ها و جاده ها

انواع پروفیل Z

پروفیل ها از نظر شکل ظاهری و بازه ضخامتی به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند. هر کدام از انواع پروفیل Z که در ادامه به شرح آن ها می پردازیم، از نظر وزن، کاربرد و قیمت در محدوده متفاوتی قرار می گیرند.

از نظر ظاهر

همان طور که اشاره شد، پروفیل Z بر اساس خمکاری هایی که بر روی آن صورت می گیرد، دارای انواع مختلفی از نظر شکل ظاهری می باشد و به سه دسته اصلی ساده، لبه دار و پانچ دار تقسیم بندی می گردد که در ادامه به بررسی هر کدام به شکل جداگانه می پردازیم:

ساده

پروفیل ساده بدون لبه که هیچ گونه فلنجی در مقایسه با دو نوع دیگر ندارد، بیشتر در ساختمان هایی که نیاز به عناصر سازه ای سبک و ساده دارند، به کار برده می شود. در واقع می توان گفت پروفیل Z ساده برای قاب بندی سازه، پشتیبانی و تقویت دیوارها مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین برای مشخص کردن فاصله بین دو بال پروفیل های زد یا در واقع همان ارتفاع نماد H استفاده می شود. طول بال ها نیز با نماد  B و ضخامت با T نمایش داده می شوند.

لبه دار

این نوع پروفیل Z بر خلاف نوع ساده دارای یک فلنج در یک یا دو طرف بوده که استحکام آن را تضمین می کند. پروفیل زد لبه دار به سبب این استحکام در مصارفی مورد استفاده قرار می گیرد، که ظرفیت باربری بیشتر به همراه تحمل وزن بالاتر را نیاز دارند. فلنجی که در بالای پروفیل زد قرار می گیرد با C1 و فلنج پایینی با C2 نشان داده می شود.

پانچ دار

و در آخر یکی دیگر از انواع پروفیل Z با نام پانچ دار شناخته شده و شامل یک سری سوراخ یا شکاف در فلنج های بالا و پایین می باشد. کاربرد این پانچ ها در ساختمان سازی و سازه ها برای عبور لوله ها، سیم ها یا موارد مختلف می باشد. 

از نظر ضخامت

پروفیل ها از نظر سایز نیز به 4 نوع تقسیم بندی می شوند که هر کدام سه نوع بازه ضخامتی با وزن های متفاوت را به خود اختصاص می دهند. در ادامه به بررسی آن ها پرداخته شده است:

پروفیل  Z16

پروفیل Z16 ابتدایی ترین سایز Z بوده که با سه ضخامت 2، 5/2 و 3 میلی متر تولید و عرضه می شود. همان طور که می دانید ضخامت یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده وزن پروفیل Z به شمار می آید. از این رو پروفیل زد با ضخامت 2 با وزن 9/4 کیلوگرم، ضخامت 5/2 میلی متر با وزن 6 کیلوگرم و ضخامت 3 میلی متر با وزن تقریبی 2/7 کیلوگرم تولید و عرضه می گردد. این نوع پروفیل زد در دسته محصولات سبک قرار گرفته و برای ساخت و ساز های کوچک مورد استفاده قرار می گیرند.

پروفیل  Z18

نوع Z18 دومین مدل از پروفیل زد از نظر بازه ضخامتی به شمار می آید که مانند نوع قبلی در همان ضخامت ها تولید و عرضه می گردد. از این رو باید گفت Z18 با ضخامت 2 میلی متری، 5/2 میلی متری و 3 میلی متری در وزن های 2/5، 5/6 و 7/7 کیلوگرمی در بازار آهن آلات به فروش می رسد. حال علت تفاوت وزن این دو محصول را می توان در متفاوت بودن متریال به کار رفته در آن ها طلقی کرد.

پروفیل  Z20

یکی از رایج ترین انواع سایز پروفیل Z با نام Z20 شناخته شده و در 4 ضخامت 2، 5/2، 3 و 5/3 میلی متری تولید و عرضه می شود. تنوع ضخامتی این محصول سبب شده تا در صنعت ساخت و ساز کاربرد بیشتری برای آن در نظر گرفته شود. از این رو هر کدام از ضخامت های ذکر شده برای پروفیل Z20 به ترتیب با وزن های تقریبی 5/5 کیلوگرم، 8/6، 8 و 5/9 کیلوگرم به فروش می رسند.

پروفیل  Z22

این ضخامت از پروفیل Z نیز به سبب بالاتر بودن نسبت به سایر موارد ذکر شده، وزن بیشتری نیز داشته و کاربردهای سنگین تری را به خود اختصاص می دهد. البته از نظر قیمتی نیز ارزش بیشتری دارد. با این وجود پروفیل Z22 در چهار ضخامت 2، 5/2، 3 و 5/3 میلی متری به ترتیب با وزن های تقریبی 8/5، 2/7، 6/8 و 10 کیلوگرمی در پروژه های بزرگ ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد.

جدول وزن پروفیل Z

همان طور که اشاره شد، استفاده از پروفیل زد در انواع مختلف که به آن ها اشاره کردیم رواج بسیاری در صنعت ساختمان سازی پیدا کرده است. از این رو یکی از مهم ترین چالش هایی که پیمانکاران و به خصوص مهندسان سازه با آن رو به رو هستند، به وزن این نوع پروفیل برمی گردد. پیش تر نیز به وزن تقریبی هر ضخامت اشاره کردیم، اما بهتر است بدانید یکی از رایج ترین راه های به دست آوردن وزن پروفیل Z استفاده ازجداول وزنی طراحی شده برای مهندسان می باشد.

از این رو باید گفت پروفیل Z و استفاده از آن در ساخت و ساز سبب شده تا این محصول جایگزین مهمی برای سایر فلزات به شمار آید و به دنبال آن از وزن کلی سازه کاسته شود. وزن این پروفیل از 4 تا 10 کیلوگرم متغیر می باشد.

استاندارد پروفیل Z

بهتر است بدانید کارخانجات تولیدکننده انواع پروفیل Z به خوبی درصدد رعایت استانداردهای متناسب برای آن هستند. با این وجود باید گفت پروفیل Z بر اساس استاندارد ملی ایران با شماره 7335 در کارخانجات فولادی تولید می شود. این استاندارد در سال 1382 به تصویب انجمن های استانداردهای فولادی رسیده است. البته در برخی مواقع نیز از استاندارد ملی 3695 نیز استفاده می شود که برای ورق های فولادی سیاه کاربرد دارد. اگر تولید پروفیل زد نیز به وسیله ورق های سرد صورت گیرد، از استاندارد شماره 5722 استفاده می شود.

حتما بخوانید:پروفیل C چیست

مزایای پروفیل Z

مهم ترین مزیت پروفیل Z یا پرلین زد به استحکام سازی سقف سازه برمی گردد، اما سایر مزایای به کارگیری آن شامل موارد زیر است:

• تحمل بارهای کششی با وزن زیاد در تمامی سازه های فلزی
•  امکان استفاده از این نوع پروفیل در انواع مناطق جغرافیایی که در معرض زلزله، باد، طوفان های شدید و مواردی از این قبیل هستند.
•  افزایش کلی استحکام سازه ساختمان های کوچک و بزرگ
• افزایش مقاومت چهارچوب فلزی سازه در زمان رخدادهای طبیعی، فرسایش خاک و ...
• حمل و نقل آسان و در نتیجه کاهش هزینه های مربوط به حمل و نقل از تولید به مصرف
• جالب است بدانید به کارگیری پروفیل زد در ساخت پیچ و مهره های خاص نیز امکان پذیر می باشد.
• امکان تعویض پروفیل زد به راحتی وجود دارد.
• قابلیت بازیافت نیز برای آن به راحتی امکان پذیر است.
• و در نهایت استفاده از پروفیل Z تقریباً 40 درصد از وزن کلی ساختمان کم خواهد شد.

جمع بندی

در نهایت نیز باید گفت پروفیل Z یکی از رایج ترین انواع پروفیل است که با وجود داشتن انواع مختلف از نظر ظاهر و ضخامت کاربردهای گسترده ای را در صنعت ساختمان سازی به خود اختصاص می دهد. مجموعه آهن اینفو یکی از تولیدکنندگان پروفیل Z در استان اصفهان به شمار می آید که این محصول را با استفاده از ورق های گرم یا سرد با بهترین کیفیت تولید و عرضه می کند.

از این رو برای کسب اطلاعات کافی در مورد خرید کدام از انواع پروفیل های زد می توانید با کارشناسان فروش آهن اینفو مشورت کرده تا برای کاربرد مد نظر شما، مشاوره های تخصصی خود را در این زمینه ارائه دهند.