ورق ST13 چیست
ورق ST13 یکی از اصلی ترین گریدهای ورق روغنی (Cold Rolled Steel
Sheet) می باشد که در اصطلاح بازار آهن آلات با نام ورق
روغنی با خاصیت نیمه کششی نیز شناخته شده است. منظور از این خاصیت، میزان انعطاف
پذیری گرید ST13 می باشد که سبب مشخص کردن کاربردهای آن می شود. میزان کربن در این
نوع ورق بسیار کم می باشد و از سوی دیگر میزان فرم پذیری آن را افزایش داده است.
همین موضوع سبب کاربرد گرید ST13 در مصارفی شده است که پرس کاری ها
و کشش های متوسط بر روی ورق های روغنی نیاز است.
قطعات مختلفی از طریق ورق های
روغنی با این گرید ساخته می شود؛ زیرا آلیاژ ST13 جدا از
دارا بودن یک سری خواص، سطحی بسیار صاف، صیقلی، درخشان و روشن را به خود اختصاص می
دهند. این موضوع به فرآیند تولید آن ها بازمی گردد که تحت فرآیند نورد سرد و به
وسیله عملیات های چند باره نورد و پرداخت سطحی صورت می گیرد. ورق روغنی ST13 با
داشتن عناصر آلیاژی کم، دارای وزن سبک و قابلیت تحمل وزن های بالا می باشد و در
بازه ضخامتی 3/0 تا 3 میلی متر و عرض های 600 تا 1500 میلی متر در بازار به فروش
می رسد.
کاربرد ورق ST13
پیش از بررسی کاربردهای ورق ST13 بهتر است بدانید سطح این محصولات
به سه نوع تقسیم شده و در بازار موجود است. سطح معمولی این آلیاژ هیچ تأثیری در
خواص این محصول، آبکاری، ترکیب با عناصر دیگر و کشش نداشته و ممکن است چند خراش یا
رنگ اکسیداسیون داشته باشد. سطح نوع 2 یا بسیار خوب با یک طرف با کیفیت بالا همراه
می باشد، اما طرف دیگر آن تنها به الزامات استاندارد FB می رسد.
سطح عالی ورق روغنی ST13 نیز در یک طرف با کیفیت بسیار عالی بوده و در طرف دیگر مانند سطح
بسیار خوب به الزامات خواهد رسید تا بتواند از رنگ آمیزی یا گالوانیزاسیون تأثیر
بگیرد.
به سبب این ویژگی ها، گرید
نیمه کششی روغنی بیشتر در سازه های صنعتی و غیر صنعتی که پرسکاری های کم عمق
دارند، به کار می رود؛ در صورتی که تاریخ انقضا بیشتر و مقاومت بیشتر در نظر باشد،
خرید ورق ST12 به مصرف کننده پیشنهاد می شود؛ زیرا تاریخ انقضا گرید ST13 نیز
حداکثر 8 ماه بوده و قابلیت خمکاری تا 90 درجه را نیز دارد. سایر کاربردهای آن به
شرح زیر است:
- خودروسازی
- ساخت قطعات و ابزارآلات صنعتی
- لوازم آشپزخانه برقی
- قطعات لوازم خانگی
- پروفیل های ساختمانی و صنعتی
- لوله سازی
- تسمه سازی
- بدنه تجهیزات گرمایشی و سرمایشی مانند اسپلیت، بخاری و ...
- مخازن حمل و تانکرهای آب
- ابزار و یراق
فرآیند تولید ورق ST13
حال که با کاربردهای ورق روغنی ST13 آشنا شدید، جالب است فرآیند تولید
نورد سرد را نیز برای این محصول بدانید. در ابتدا ورق های سیاه تحت فرآیند
اسیدشویی در دمای 50 تا 90 درجه سانتی گراد و مخازن اسید قرار گرفته تا سطح آن ها
عاری از لایه های اکسیداسیون و چربی گردد. مرحله دوم شامل شستشوی آبشاری شیت ها در
جهت پاکسازی آن ها از اسیدهای باقی مانده است. مرحله سوم شامل قرارگیری شیت ها تحت
فرآیند نورد سرد می باشد که سبب حرکت غلتک های رفت و برگشتی بر روی آن ها و کاهش
ضخامت خواهد شد. استحکام و صافی سطح ورق روغنی در این بخش بسیار افزایش می یابد.
برای از بین بردن آلودگی های حاصل از غلتک ها، سطح شیت ها در این بخش مجدداً تحت
عملیات شستشو الکترولیتی قرار می گیرد.
مرحله چهارم شامل تبدیل شیت
ها به رول و سپس ورود آن ها به کوره های بازپخت یا آنیلینگ می باشد. این کوره ها
با دمای حدودی 800 درجه سانتی گراد از اتمسفر هیدروژنی اشباع شده و سبب بازیابی
خواص مکانیکی و فیزیکی رول های فولادی با گرید ST13 می شوند. بخش بعدی شامل تبدیل رول ها به صورت مجدد به شیت بوده تا بتوانند
آن ها را به خوبی نورد کرده و در دمای پایین پرداخت کنند. در صورتی که انعطاف
پذیری بسیار بالاتر و پرس کاری فوق عمیق برای یک صنعت نیاز باشد، خرید ورق ST14 پیشنهاد
می شود. با این وجود در نهایت یک لایه محافظ سطح مانند روغن بر سطح گرید ST13 اعمال
شده و به این ترتیب ورق روغنی تولید می شود.
تفاوت با سایر گریدهای ورق روغنی
اصلی ترین تفاوت گرید ST13 با دو
گرید اصلی دیگر ورق روغنی یعنی ST12 و ST14 در
میزان انعطاف پذیری و عناصر تشکیل دهنده می باشد. برای بررسی بهتر این موضوع باید
به تفاوت ورق روغنی ST12 و ST14 پرداخت که بسیار بیشتر می باشد. حال درست است که هر سه کیفیت از
فولادهای کم کربن ساخته می شوند، اما:
- میزان کربن در ورق روغنی ST12 بیشتر
بوده و سبب سختی و استحکام بالاتر در این گرید شده است.
- همچنین میزان کربن در گرید ST14 بسیار
ناچیز بوده و این موضوع باعث انعطاف پذیری فوق العاده این کیفیت نسبت به گرید ST13 شده
است.
- در واقع می توان گفت ورق روغنی با گرید ST13 با خاصیت نیمه کشش، مابین یک ورق روغنی با استحکام و یک محصول فرم پذیر قرار داشته و هر دو خواص را به صورت متعادل در ترکیبات خود دارد. از این رو در بسیاری از مواقع صرفه با خرید گرید ST13 می باشد.
- دیگر تفاوت این سه گرید اصلی ورق روغنی در کاربردهای
آن ها می باشد. ورق روغنی ST12 بیشتر در مصارفی که نیاز به
استحکام و ظاهر زیبا می باشد، کاربرد دارد؛ در صورتی که گریدهای ST13 و ST14 به
ترتیب در مصارف پرس کاری و کشش معمولی و پرسکاری و کشش های بسیار عمیق مورد
استفاده قرار می گیرند.