تفاوت ورق روغنی ST12 و ST14
سه کیفیت ST12، ST13 و ST14 به ترتیب به عنوان گریدهای استاندارد، نیمه کشش و فوق کشش ورق روغنی یا سرد معرفی می شوند. ابتدا لازم است بدانید تمامی
گریدهای شیت های سرد یا روغنی دارای سطحی شفاف و روشن می باشند، اما از مهم ترین
تفاوت های آن ها به میزان استحکام کششی اشاره کرد. با این وجود در این مطلب قصد بررسی تفاوت ورق های ST12 و ST14 را با
یک دیگر داریم؛ زیرا گرید ST13 خواصی مابین این دو محصول دارد.
به همین علت خریدارانی که
مبحث استحکام کششی بالاتر برای آن ها حائز اهمیت است، ورق های ST12 را
خریداری می کنند؛ در صورتی که شیت های روغنی با گرید ST14 بیشتر
توسط افرادی خریداری می شوند که استحکام کششی کم و انعطاف پذیری بالا مد نظر قرار
داشته باشد. در ادامه این تفاوت ها و علل به وجود آمدن آن ها به شکل تخصصی تر مورد
بررسی قرار گرفته است.
بررسی دقیق تفاوت ورق ST12 و ST14
به طور کلی محصولات روغنی طی فرآیند نورد
سرد به وجود می آیند که به علت تحمل فشار بالا در طی فرآیند تولید، دارای مقاومت
بیشتری در مقایسه با آلیاژهای سیاه می باشند. شکل ظاهری آن ها نیز نسبت به این
محصولات دارای زیبایی ظاهری و شفافیت است.
جهت بررسی تفاوت دو گرید ذکر شده لازم است
بدانید ورق ST12 از مقاومت بالایی برخوردار است و در مواردی کاربرد
دارد که نیاز به فرم پذیری کمتری باشد. بر خلاف آن آلیاژ ST14 استحکام کششی کمتری داشته و بیشتر در مواردی کاربرد
دارد که میزان فرم پذیری و کشش بیشتری نیاز باشد. در ادامه تفاوت این دو محصول را
در قالب یک جدول برای شما آماده کرده ایم، اما توضیحات بیشتر این تفاوت ها نیز شرح
داده شده اند:
ترکیبات شیمیایی
یکی از مهم ترین تفاوت های میان این دو گرید
در ترکیبات شیمیایی آن ها و عناصری است که در ترکیبات هر کدام مورد استفاده قرار
می گیرند و سبب ایجاد خواص منحصر به فردی در فلزات خواهند شد. لازم است بدانید
درصد کربن در ورق روغنی ST12 در حدود 1/0 درصد، 2/0 تا 45/0 درصد منگنز، 035/0 درصد فسفر،
035/0 درصد گوگرد و مقداری نیتروژن می باشد که همگی خواص نهایی محصول را مشخص می
کنند.
در مورد محصولات ST14 باید بدانید که این محصول با نام ورق فوق کشش معروف
است و شهرت آن به علت داشتن خواص کشسانی مطلوب تر آن است. ترکیبات شیمیایی این
آلیاژ شامل 8/0 درصد کربن، 03/0 درصد فسفر، 4/0 درصد منگنز، 01/0 درصد سیلیکون و
03/0 درصد گوگرد است.
جالب است بدانید یکی دیگر از مهم ترین تفاوت
این دو آلیاژ در قیمت آن ها می باشد. به این صورت که نرخ آلیاژ ST12 به دلیل داشتن عناصر
آلیاژی و استحکام کششی بیشتر، در مقایسه با قیمت ورق روغنی با گرید ST14 بیشتر است. همچنین
کیفیت ST14 بیشتر از سایر گریدها در صنعت خودروسازی به کار می
رود.
کاربرد
همان طور که اشاره شد، در
واقع تفاوت در ترکیبات شیمیایی و خواص ورق های ST12 و ST14 سبب ایجاد تمایز در کاربری های این دو محصول نیز شده است. به طور مثال ورق
های روغنی ST12 دارای استحکام بالاتری در برابر فشار و کشش می باشند؛ از این رو
در صنایعی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند که میزان استحکام بیشتر از انعطاف
پذیری و فرم دهی مد نظر قرار بگیرد. از جمله این کاربری ها می توان به ساختمان
سازی، لوله، پروفیل، سازه های کوچک فولادی، دستگاه ها و ماشین آلات، قفسه سازی، قطعات
و تجهیزات خودروسازی، تولید لوازم خانگی، تجهیزات کشتی سازی و ... اشاره داشت.
از سوی دیگر هر دو گرید دارای سطحی درخشان و
صیقلی و یکنواخت می باشد و این موضوع به فرآیند تولید آن ها و پرداخت های چند
مرحله ای فرایند نورد سرد برمی گردد؛ در نتیجه برای صنایعی که ظاهر عملیات اهمیت
زیادی دارد، می توان از آن ها استفاده کرد. از سوی دیگر گرید ST14 دارای خاصیت انعطاف پذیری و جوش
پذیری بالایی به سبب ترکیبات شیمیایی متفاوت و درصد کربن کمتر می باشد.
از این رو مهم ترین کاربرد این آلیاژ مربوط به صنعت خودرو سازی است؛ زیرا جهت تولید
فیلتر و بدنه بسیاری از اتومبیل ها از این کیفیت استفاده می شود. سایر کاربردهای
کیفیت ST14 نیز شامل تولید مبلمان اداری، لوازم خانگی، ساخت ابزار
و یراق‌آلات، ساخت تانکرهای آب و مخازن سوخت، تولید انواع پروفیل و قطعات صنعتی،
بشکه سازی و ... می باشد.
خواص کششی
آلیاژ ST12 دارای درصد بیشتری از عنصر های کربن و منگنز است و
با توجه به افزایش استحکام فولاد به وسیله کربن، این ورق از استحکام بسیار بالایی
برخوردار می باشد؛ به همین دلیل در کاربردهای با استحکام بالا مورد استفاده قرار
می گیرد. این موضوع به علت بالا بودن میزان تنش تسلیم، سختی راکول و استحکام کششی
آن می باشد. از این رو به طور
معمول میزان استحکام کششی شیت های ST12 در بازه 270 تا 410 مگاپاسکال قرار دارد و مقاومت
آن ها از ورق های ST14 بیشتر است.
در صورتی که آلیاژ ST14 مطابق با استاندارد جدید DC04 تولید شده و قابلیت کشش و انعطاف پذیری بسیار
بالایی را به خود اختصاص می دهد؛ در نتیجه پاسخگوی مواردی است که به درجه انعطاف
پذیری بالایی نیاز دارند. جالب است بدانید استحکام کششی این محصول بین 270 تا 350
مگاپاسکال و تنش تسلیم آن بالاتر از 210 مگاپاکسال می باشد؛ در نتیجه طبیعی است که فرم پذیری بالایی داشته
باشد.
کارخانه های تولید کننده محصولات سرد یا
روغنی در کشور شامل کارخانه فولاد مبارکه اصفهان، شرکت فولاد غرب آسیا و فولاد هفت
الماس می باشند که قیمت همه کارخانه به صورت لحظه ای در سایت آهن اینفو بارگذاری
می شود که برای اطلاع از قیمت ورق روغنی هفت الماس می توانید
به صفحه مربوط به آن مراجعه کنید.
مقاومت
سایر ویژگی های آلیاژ ST12 شامل داشتن کیفیت سطحی مناسب، عدم وجود ترک های
ظاهری، داشتن قابلیت جوشکاری، خم کاری و کششی مناسب و در نهایت کیفیت مطلوب در هر
دو سطح شیت می باشد. لازم به ذکر است میزان کربن موجود در عناصر تشکیل دهنده این
فولاد 0/1 درصد است. از این رو مقاومت بالاتری در برابر خوردگی، حرارت، ضربه و فشار را
در مصارف صنعتی به خود اختصاص می دهد.
البته این میزان مقاومت برای
گرید ST14 در
برابر خوردگی و حرارت نیز یکسان می باشد، اما در مورد استحکام در برابر ضربه و کشش
ورق ST14 مقاومت
چندانی نداشته و به راحتی دچار کشش و انعطاف خواهد شد.
عرضه این آلیاژها نیز در بازار آهن آلات به دو صورت رول و فابریک می باشد. از شیت های رول شده بیشتر در صنایع خودروسازی استفاده می کنند، اما شیت های فابریک برای تولید لوازم خانگی به کار می روند. لازم به ذکر است ضخامت این محصولات بین 0/3 تا 3 میلی متر و عرض آن ها 100 و 125 سانتی متری می باشد.
حتما بخوانید:ورق st14 چیست
جمع بندی
یکی از مهم ترین گریدهای ورق روغنی، آلیاژ ST12 می باشد. همان طور که
اشاره شد، تفاوت گریدهای روغنی در عناصر آلیاژی تشکیل دهنده آن ها است. از جمله
این عناصر که در تولید ورق سرد به کار می روند، می توان به کربن، فسفر، منگنز،
آلومینیوم و گوگرد اشاره کرد. از سوی دیگر یکی از
پرکاربردترین گریدهای ورق روغنی نیز با نام ST14 شناخته می شود. این محصول به ورق فوق کشش نیز شهرت
دارد.
مهم ترین تفاوت این دو دسته از شیت های روغنی تمایز در ترکیب شیمیایی و تأثیر بر استحکام آن ها است. ورق ST12 به دلیل کربن پایین تر استحکام بالاتری نسبت به ورق ST14 دارد. از طرفی شیت های ST14 انعطاف پذیری بالاتری دارند. هر دو محصول در حوزه های مختلف از جمله ساخت و ساز، خودروسازی، ساخت لوازم خانگی و … کاربرد دارند. خواص جوش پذیری، ماشین کاری، رنگ پذیری، مقاومت به خوردگی و داشتن سطحی درخشان و صیقلی نیز در هر دو آلیاژ مشترک می باشد.
البته تمامی این موارد بسته به روش تولید کارخانه سازنده آن ها نیز تغییر می کند. سایر گریدهای ورق روغنی شامل کیفیت های ST13، EK2، ST16 و QSTE می باشند که هر کدام ویژگی های مخصوصی را به خود اختصاص می دهند.