تفاوت ورق فولادی آلوزینک و گالوانیزه

برای درک بهتر تفاوت های ورق آلوزینک و ورق گالوانیزه ابتدا باید شناخت کاملی از هر دو محصول داشته باشید. به طور کلی ورق گالوانیزه نوعی از ورق های روغنی است که طی فرایندی در حوضچه مواد مذاب حاوی فلز روی می باشد. پوشش روی سبب حفاظت از ورق گالوانیزه  در مقابل عواملی مانند زنگ زدگی و خوردگی می شود. قیمت ورق گالوانیزه بر دیگر محصولاتی که از آن به دست می آید، اثر دارد.

برخی اوقات این پوشش ترکیبی از فلزات روی و آلومینیوم می باشد. ورق تولیدی در این روش آلوزینک یا گالوانوم نامیده می شود. علت نام گذاری این محصول به دلیل نام انگلیسی فلز روی (زینک) و ترکیب آن با فلز آلومینیوم، آلوزینک معرفی می شود. از نظر تفاوت این دو محصول اختلاف در عناصر پوششی دارند، اما همین پوشش متفاوت سبب ایجاد خواص مکانیکی در هر کدام و تفاوت در موارد دیگر می شود. در ادامه به بررسی این موارد می پردازیم.

بررسی دقیق تفاوت ورق آلوزینک و گالوانیزه

تولید

روند تولید هر دو محصول ابتدایی ترین تفاوتی است که می توان در مورد آن صحبت کرد. ورق های آلوزینک و گالوانیزه در واقع هر دو از طریق پوشش دهی به وسیله فلز روی تولید می شوند و این عملیات به صورت کلی گالوانیزاسیون نام دارد و بر روی ورق سیاه صورت می گیرد که اسیدشویی و نورد سرد شده است. با این وجود بهتر است بدانید گالوانیزاسیون شامل دو روش سرد و گرم می باشد که هر کدام در نهایت مشخصات متفاوتی را به محصول نهایی می دهند.

حال اصلی ترین تفاوت ورق آلوزینک و گالوانیزه میزان غلظت پوشش روی و سایر عناصر ترکیبی با آن برای پوشش دهی هر محصول است. ورق های آلوزینک دارای غلظت پوشش 43 درصدی فلز روی، 55 درصد آلومینیوم و همچنین بیش از یک درصد سیلیکون هستند. در صورتی که فولاد گالوانیزه تنها با درصد مشخصی از فلز روی تولید می شود.

کاربرد

با توجه به ساختار و ویژگی های ورق آلوزینک یا همان گالوانوم، این محصول در صنایعی به کار می رود که تحت تأثیر عواملی مانند زنگ زدگی و خوردگی قرار داشته باشند. از سوی دیگر ورق گالوانیزه نیز کاربردهای مشابهی داشته و بیشتر برای مقاومت در برابر خوردگی و استحکام مناسب کاربرد دارد.

به طور کلی اکثر ورق های فولادی پوشش دار در برابر زنگ زدگی و خوردگی مقاوم هستند، اما ترکیب آلومینیوم و روی بهتر از دیگر ترکیبات پاسخگوی این نیاز خواهد بود. البته استفاده از هر کدام به تنهایی نیز مقاومت را تضمین می کند، اما با این حال ورق آلوزینک از نظر استحکام و مقاومت در برابر خوردگی بهتر از ورق گالوانیزه است. کاربردهای ورق آلوزینک شامل موارد زیر می باشد:

• کاربرد برای پوشش دادن دیوارهای موجود در محیط‌ های مرطوب
• کاربرد در نرده ‌ها و قاب‌ های فولادی
• در موارد مربوط به لوله‌ کشی و زه کشی
• جهت ساخت سقف مکان ‌های بزرگ و سوله ‌ها، به‌ خصوص در نواحی مرطوب و پر بارش
• استفاده در ساخت بسیاری از قطعات مهم خودرو
• تولید برخی وسایل خانگی مانند اجاق‌ گاز، آبگرمکن، کولر و یخچال
• ساخت دیگ ‌های بخار

استحکام

به طور کلی استفاده از محصولات فولاد ضد زنگ و استیل، در مواردی که نیاز به مقاومت در برابر خوردگی است، ترجیح داده می شود، اما مقرون به صرفه بودن ورق های پوششی  مانند آلوزینک و گالوانیزه به همراه دارا بودن استحکام کافی در برابر شرایط محیطی مختلف سبب محبوبیت بیشتر آن ها در صنعت شده است.

جالب است بدانید ورق های آلوزینک از نظر طول عمر و دوام نسبت به محصولات گالوانیزه برتر می باشند. به طور کلی پوشش آلوزینک از آلومینیوم، روی و سیلیکون تشکیل شده است. این محصول به راحتی آسیب نمی بیند و به همین علت طول عمر و استحکام بیشتری دارد.

بر خلاف ورق آلوزینک، ورق گالوانیزه مقاومت و طول عمر کمتری دارد. حتی در برخی اوقات شاهد جدا شدن پوشش گالوانیزه از سطح ورق می باشیم؛ به همین دلیل پوشش آلوزینک چسبندگی بیشتری داشته و از این رو سبب دیرتر جدا شدن از سطح ورق خواهد شد. از این محصولات در کاربردهای حساس تر که ظاهر کار اهمیت بیشتری دارند، استفاده می کنند. همچنین شیت های آلوزینک به گونه ای مقاوم هستند که حتی اگر خراشی بر روی آن ها ایجاد شود، باز هم خاصیت ضد خوردگی خود را از دست نخواهند داد.

وزن

ورق آلوزینک وزن بسیار سبکی نسبت به دیگر محصولات فولادی دارد. به طور کلی وزن ورق های پوششی بر اساس وزن اصلی آن ها محاسبه خواهد شد. چگالی فلز روی در حدود 7.13 و چگالی آلومینیوم در حدود 2.7 گرم بر سانتی متر مکعب می باشد و چون بیشترین درصد پوشش ورق آلوزینک از عنصر آلومینیوم است، وزن آن سبک تر از ورق گالوانیزه خواهد بود. سبکی وزن از جمله مهم ترین مزیت ها در انتخاب یک ورق فولادی مقاوم است.

البته بهتر است بدانید تمامی این موارد بسته به استاندارد تولید کارخانجات تولیدکننده ورق های گالوانیزه کشور متفاوت است. به طور مثال کیفیت محصولات فولاد مبارکه با توجه به دارا بودن تکنولوژی های مدرن و به روز در این زمینه همواره بالا می باشد؛ از این رو قیمت ورق گالوانیزه فولاد مبارکه همواره برای خریداران این محصول و همچنین ورق آلوزینک حائز اهمیت است. این موضوع نیز به تأثیر گرفتن نرخ ورق آلوزینک از فولاد گالوانیزه برمی گردد.

شکل پذیری

یکی از مهم ترین مشخصه هایی که در مورد ورق های گالوانیزه و آلوزینک می توان به آن پرداخت، تفاوت در میزان انعطاف پذیری و شکل پذیری این فلزات است. در واقع نحوه تولید، گریدهای تولیدی و همچنین ضخامت پایین این دو محصول سبب شکل پذیری مطلوب آن ها گردیده است، اما باید در نظر گرفت که هر چه میزان استحکام یک ورق فولادی بیشتر باشد، طبیعتاً این محصول شکل پذیری کمتری دارد؛ از این رو ورق های آلوزینک میزان انعطاف پذیری کمتر و در عوض استحکام بالاتری را به خود اختصاص می دهند.

حتما بخوانید:ورق گالوانیزه چیست 

مقاومت در برابر خوردگی

این تفاوت به نوع پوشش ورق های آلوزینک و گالوانیزه برمی گردد. همان طور که اشاره شد، شیت های آلوزینک از پوشش دهی به وسیله روی، آلومینیوم و سیلیکون تولید می شوند و همین موضوع به افزایش مقاومت این فلزات در برابر خوردگی کمک می کند. این در صورتی است که شیت های گالوانیزه از پوشش دهی با استفاده از فلز روی به دست می آیند و در نتیجه استحکام کمتری در سطح نسبت به فولاد آلوزینک خواهند داشت.

رسانایی گرمایی و الکتریکی

به طور کلی ورق های گالوانیزه دارای رسانایی گرمایی بالایی می باشند. حال اگر ترکیبات پوشش سطحی آن ها دارای پیوندهای قوی تری باشند (به طوری که الکترون های آزاد درون فلز بتوانند به راحتی حرکت کنند)، هدایت الکتریکی بالاتر می رود. عنصر آلومینیوم نیز خود دارای رسانایی حرارتی در حدود 205 w/mk بوده و همین موضوع سبب شده تا ورق های آلوزینک که بر سطح خود دارای پوشش روی_آلومینیوم هستند، رسانایی گرمایی و الکتریکی بالاتری داشته باشند.

قابلیت جوشکاری

قابلیت جوشکاری یکی از ویژگی هایی است که در اکثر ورق های فولادی یافت می شود، اما درصد آسیب آن در هر محصول متفاوت است. به طور مثال جوشکاری ورق گالوانیزه عملیاتی آسان به نظر می آید؛ زیرا این محصول با داشتن مقاومت در برابر حرارت و رسانایی الکتریکی نسبتاً بالایی تولید می شود، اما نکته در ضخامت پوشش و استحکام پوشش روی بر سطح این محصول است.

همان طور که ذکر شد ورق های آلوزینک دارای استحکام بیشتری از نظر پوشش هستند؛ زیرا علاوه بر روی و آلومینیوم از درصد کمی عنصر آلیاژی سیلیکون نیز در ترکیبات پوشش آن استفاده می شود. همین موضوع سبب شده تا جوشکاری بر روی فولاد آلوزینک راحت تر از جوشکاری فولاد گالوانیزه باشد. البته این به معنای ضعیف بودن پوشش روی بر سطح ورق گالوانیزه نیست؛ تنها بهتر است حساسیت بیشتری را در زمان جوش دادن ورق گالوانیزه داشته باشید.

سطح ظاهری

تفاوت در ظاهر از دیگر اختلاف های مربوط به ورق گالوانیزه و آلوزینک می باشد. به طور کلی سطح ظاهری این دو محصول کیفیت یکسانی دارد، اما سطح ورق های آلوزینک یک دست تر و صاف تر می باشد. از سوی دیگر این محصولات به صورت رنگی مورد استفاده قرار می گیرند. ورق های گالوانیزه معمولاً به شکل ورق شیروانی یا ساده مورد استفاده قرار می گیرند. با این حال سطح آن ها را نیز رنگ آمیزی می کنند، اما قبل از این فرایند نیز سطحی درخشان و براقی دارند.

ابعاد

ابعاد ورق های گالوانیزه و آلوزینک با یک دیگر متفاوت است. با وجود این که پایه تولید هر دو این محصولات ورق های روغنی می باشند و ابعاد آن ها مد نظر قرار می گیرد، اما با این حال در برخی از موارد بر ابعاد آن ها کنترل هایی انجام می شود. ابعاد محصولات فولادی به کارخانه تولید کننده آن ها بستگی دارد. عرض محصولات گالوانیزه و آلوزینک معمولاً 1، 1.25 و 1.5 متری می باشد. طول این محصولات نیز بین 1.5 تا 2 متر بوده و حتی در برخی اوقات طول آن ها بر اساس سفارش مشتری افزایش می یابد.

بیش ‌ترین تفاوت این محصولات از لحاظ ابعاد وابسته به ضخامت آن ها می باشد. ورق ‌های گالوانیزه به طور معمول ضخامت خیلی بیش‌تری از ورق‌ های آلوزینک دارند؛ خصوصاً اگر با استفاده از فرآیند گالوانیزه گرم ساخته شده باشند. به طور کلی ضخامت ورق ‌های آلوزینک بین 0.4 تا 0.8 میلی ‌متر است. در حال حاضر ضخامت محصولات گالوانیزه از 0.5 میلی ‌متر شروع شده و تا 2 میلی ‌متر هم عرضه می شود. بنابراین می‌ت وان گفت که این محصولات از لحاظ ابعاد طولی و عرضی تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند، اما ضخامت ورق‌ های آلوزینک از گالوانیزه کم‌ تر می باشد.

قیمت

از جمله مهم ترین عامل در قیمت محصولات گالوانیزه و آلوزینک، نرخ ورق روغنی به عنوان ماده اولیه آن ها می باشد، اما قیمت ورق آلوزینک همیشه از ورق گالوانیزه بیشتر است و این موضوع به سبب داشتن پوشش مقاوم تر است. به طور کلی کیفیت ورق و پوشش نیز تأثیر به سزایی در هزینه آن دارد. البته قیمت ورق روغنی را به عنوان مهم ترین عامل اثرگذار باید در نظر گرفت. مقایسه این دو محصول نیز از لحاظ نرخ، زمانی منطقی است که ورق پایه آن ها یکسان باشد؛ زیرا مهم ترین عامل تعیین کننده قیمت این محصولات مقاوم، ورق پایه آن ها در تولید می باشد، اما نرخ ورق آلوزینک به دلیل داشتن پوشش روی و آلومینیوم بیشتر است.

حتما بخوانید:ورق روغنی چیست؟

جمع بندی

به طور کلی از جمله مهم ترین ورق های فولادی مقاوم در برابر رطوبت و زنگ زدگی بعد از فولاد ضد زنگ، ورق آلوزینک و گالوانیزه می باشند. این دو محصول تنها تفاوت اصلی در پوشش خود دارند که سبب تمایز در دیگر ویژگی های آن ها خواهد شد. تفاوت در نوع پوشش، تفاوت در کاربرد، قیمت، وزن، مقاومت و ... از جمله تمایزات بین ورق آلوزینک و گالوانیزه می باشد.

پوشش ورق های آلوزینک شامل روی، آلومینیوم و سیلیکون می باشد؛ در صورتی که ورق های گالوانیزه دارای تنها پوشش روی می باشند. هر دو این محصولات به صورت رنگی و ساده عرضه می شوند، اما مقاومت ورق های آلوزینک در برابر عوامل خوردگی بیشتر می باشد؛ بنابراین تقاضای بیشتری برای آن وجود دارد.